چکیده گزارش:

تحولات بی حد و حصر در بنیان های جوامع،که بر اثر حرکت از دوران گذار به سمت زندگی ماشینی و صنعتی رخ داده، به پدید آمدن شکاف هایی منجر شده که انسان های امروز را ناگزیر از همنواسازی خود با شرایط جدید کرده است.  در چنین فضایی، بحران هایی پیش روی افراد پدید می آید که اگر متوقف نشود دنیای روحی، روانی آنها را متلاطم می کند. آسیب های اجتماعی و روحی و روانی از جمله طلاق، اعتیاد، خودکشی، مشکلات تحصیلی، اختلافات خانوادگی، نارضایتی شغلی، اضطراب، افسردگی و..... محصول تحولات زندگی صنعتی اند. سؤال اینجاست که در کنار توسعه شگفت انگیز علوم و فنون دانش امروز چه چیزی باید بتواند پاسخگوی بحران های روحی،روانی انسان ها باشد؟  بحران هایی که متعاقب پیشرفت علوم و تکنولوژی بر انسان ها رخ نموده است. در پاسخ به این سؤال علم «مشاوره و روانشناسي» قد علم می کندمشاوره از تمامی فعالیتهای اخلاقی تشکیل یافته است که در آن مشاور متعهد، تلاش می کند تا به مراجع کمک کند تا به آن دسته از رفتارهایی بپردازد که بتواند به حل مشکلات و مسائل اومنجر شوند. ازطریق مشاوره و راهنمایی فرد نه تنها وضع فعلی خود رادرک می کند، بلکه از آنچه که به صورت آن در خواهدآمدنیز آگاه می شود. راجرز معتقد است که هدف بیشتر مشاغل یاری دهنده که شامل مشاوره وراهنمایی نیز می شود، افزایش رشد شخصی وروانی فرد در مسیر رشد اجتماعی است. هم چنین ازطریق «خدمات راهنمايي ومشاوره»  می توان تواناییها ونیز محدودیت های دانش آموزان راشناخت واز امکانات موجود حداکثر استفاده را به عمل آورد. مشاور تحصیلی با شناخت دانش آموزان در زمینه های گوناگون می تواند آنان را به رشته های تحصیلی مناسب راهنمایی کندوآنان را در حل مشکلات یاری دهد. اهداف آموزش وپرورش زمانی تحقق خواهند یافت که برنامه ها و محتوای آموزشی با توجه به نیازها وامکانات دانش آموزان تهیه و اجرا گردند. .در مقاله حاضرپس از ذکر مقدمه ای چند د رقسمت تجزیه وتحلیل مطالب به ترتیب به فایده و اهمیت مشاوره، تاریخچهٔ راهنمایی و مشاوره، تعاریف راهنمایی و مشاوره، اهداف مشاوره وراهنمایی، ضرورت مشاوره در مدارس،مشاوره وراهنمایی در نظام آموزش و پرورش، نقش مشاور در مدارس، امور تحصیلی، تأمین بهداشت روانی، دانش آموزان و مهم ترین وظایف کادر آموزشی در برابر برنامه مشاوره و راهنمایی پرداخته شده است.

مقدمه گزارش:

انسان تنها موجودی است که با همنوعان خودبه تبادل نظر می پردازد وبرای شناخت وحل مشکلات خود با آنان مشورت وازراهنمایی آنان استفاده می کند.راهنمایی ومشورت درطول زندگی آدمیان مطرح بوده وآنان باکسانی که مورد قبول واعتمادشان بوده مشورت می کرده اند.باتوسعه علوم انسانی ورشدعلوم رفتاری به راهنمایی ومشاوره به عنوان شاخه ای مستقل ازعلوم رفتاری توجه شد. امروزه راهنمایی ومشاوره به صورت حرفه ای یاورانه برای کمک به افرادی است که دررشد، سازگاری،تصمیم گیری، روابط خانوادگی، مهارتهای اجتماعی وشیوه زندگی مشکلاتی دارند ومشاوره به این افراد کمک   می کند تاراه حل مناسبی برای مشکلات بیابند.

اهمیت مشاوره و مشورت در دین مقدس اسلام کراراً مورد توجه ائمهٔ اطهار و بزرگان دین قرار گرفته است.

بدنه یا متن گزارش:

توانایی‌های مشاور
 

 توانایی تجزیه و تحلیل و شناخت مسائل و مشکلات و استنتاج مطالب.
2- برخورداری از فکر خلاق و نوآور.
3- توانایی برای تجربه کردن یا احساس نمودن همه هیجانات آدمی نظیر غم، امید، احساس خوشبختی، صمیمیت.
4- توانایی سخن گفتن در جمع و ایراد سخنرانی در حضور دیگران.
5- توانایی تصمیم گیری در مواقع بحران.
6- توانایی تحمل انتقاد، تحقیر، خشم و بی اعتنایی مددجو.
7- توانایی ایجاد ارتباط مناسب با دیگران و بیان منظور و مطالب خود به طریف مقابل.

الگوي مشاوره در مدارس

مشاوره مي‌تواند يك مهارت براي پيش‌گيري از حاد شدن مشكلات عادي، شكست تحصيلي، بحران‌هاي عاطفي و بزه‌كاري در دانش‌آموزان به‌شمار آيد. هم‌چنين مشاوره مي‌تواند يك راهكار براي ايجاد محيط سالم به منظور كمك به دانش‌آموزان در مواجهه با فشارهاي رواني و تعارضاتي كه در رشد و تكامل خود با آن‌ها روبه‌رو مي‌شوند قلمداد گردد و يك نيروي محرّك عمده براي كمك به دانش‌آموزان به هنگام رويارويي با مشكلات باشد تا از طريق ارزيابي و شناخت مشكل خود، مشاوره‌ي فردي يا گروهي، مشورت با والدين يا معلّم و ايجاد تغييرات در محيط به فرد كمك نمايد.

چرا براي مشاوره در مدارس به يك الگو نياز داريم؟
بحث فصل حاضر اين است كه براي راهنمايي و مشاوره درمدارس به يك الگوي خاص نياز داريم؛ چون مشاوره در مدارس با شيوه‌ي رايج در بيش‌تر مشاوره‌ها متفاوت است.
 نقش مشاور درامور تحصیلی

دانش آموزان درجریان تحصیل با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند که مشاور می‌تواند دررفع این مشکلات کمک‌های مؤثری به دانش آموزان ارائه دهد که پاره ای ازاین مشکلات را می‌توان به شرح زیر شمرد.

1- ضعف پایهٔ تحصیلی: در مورد چنین دانش آموزانی مشاور باید برای فراگیری دروس پایه از نقطه ای که ضعف دارد برنامه ریزی کند وبا کمک خانواده ضعف پایه ای اورا جبران کند. فشار آوردن ووادار کردن دانش آموز به زحمات شبانه روزی درسطح بالای تحصیلی بدون توجه به پایه بی فایده است. آماده کردن دانش آموز واولیای وی برای چنین برنامه ای نیاز به جلسات مشاوره ای دارد که متولی آن مشاور مدرسه است.

2- کمبود یانبود انگیزه تحصیلی: دانش آموزانی وجود دارند که ازنظر هوشی درحد طبیعی وظرفیت لازم برای یادگیری را دارند، اما انگیزه ای برای درس خواندن ندارند. درمورد اینگونه دانش آموزان که تعدادشان نیز کم نیست مشاورباید علت تنبلی راجستجو وبرای درس خواندن آن‌ها ایجاد انگیزه کند. تشویق کردن به نحوه‌های مختلف، ایجادزمینه های موفقیت برای دانش آموز، اورا به هنگام، تأیید کردن ودرمجموع به کار بردن انگیزه‌های طبیعی می‌تواند کارسازباشد. مشاوران با همکاری سایر عوامل آموزشی وپرورشی می‌توانند درسه سطح پیشگیری اولیه، ثانویه وثالث اقدام به فعالیت نمایند. مدرسه مکان مناسبی برای اجرای برنامه‌های پیشگیری ازمشکلات روانی و عاطفی است وبخش مهمی ازرسالت مدرسه به آموزش سازگاری عاطفی فرد درزندگی اختصاص دارد. لذا مدرسه بهترین فضا وفرصت برای آموزش ترویج شیوه‌های سازگاری صحیح درزندگی فردی واجتماعی است. مشاوران دربعد پیگیری اولیه با آموزش مهارت‌های زندگی وبا ارائه خدمات راهنمایی، مشاوره واطلاع رسانی در زمینه‌های تربیتی، تحصیلی وشغلی وتسهیل روند ارضای نیازهای اساسی دانش آموزان، ازجمله شکوفایی استعدادها وتوانمندیها احساس خود ارزشمندی واعتماد به نفس، خود شناسی وارتقای سلامت روانی آنان نقش مؤثری را ایفا می‌کند. اینگونه خدمات ازطریق تدریس درس مهارت‌های زندگی درقالب ساعت پرورشی، اجرای آزمون‌ها وانجام فرایند هدایت تحصیلی واطلاع رسانی شغلی وآموزش فرایند برنامه ریزی تحصیلی وطرح ریزی شغلی درفرصتهای مناسب اجرا می‌شود.